Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei, geçen günlerde siyasi partilere kamu finansmanını ortadan kaldırdı. Milei, yaptığı açıklamada, “Her siyasi parti, bağışçıların veya bağlı kuruluşların gönüllü katkılarıyla finanse edilmelidir” dedi.
Arjantin radikal bir kararla Hazine’den siyasete giden para musluğunu keserken peki Türkiye’de durum nasıl?
Geçen aylarda yapılan son düzenlemeye göre hem emekli hem de milletvekili olan 300 milletvekilinin maaşı 285 bin liraya yükseltildi. Aktif milletvekillerinin maaşı ise 170 bin liraya çıktı.
VEKİLİ AYRI EMEKLİ VEKİLİ AYRI
Milletvekillerine TBMM’de iki yıl geçirdikten sonra emeklilik yaşına gelince 122 bin TL “milletvekili emekli maaşı” bağlanıyor.
Emekli iken milletvekili seçilenlerin ikinci yılın sonunda ayrıca emekli maaşlarını almaya başlıyor.
Meclis’in yarısı demek olan 300 emekliye, böylece normal vekilin iki katı maaş ödeniyor.
Bu yılın ilk altı ayında, asgari ücreti ve emeklilik maaşı artırılmayan yurttaşlar sağlık sigorta primi ve gerek hastane masrafları, gerekse ilaçlara getirilen ek ücretler altında ezilirken TBMM üyeleri ve yakınlarının sağlık harcamalarına bütçeden 52 milyon 567 bin TL ödendi.
VEKİL MAAŞI ASGARİ ÜCRETİN ON KATI, EMEKLİ VEKİL MAAŞI YEDİ KATI
Türkiye’de vekil maaşı 17 bin 2 lira olan asgari ücretin 10 katı durumunda. Emekli vekil maaşı ise bunun yedi katı.
Avrupa’nın bazı ülkelerinde milletvekili maaşlarının ülkelerdeki asgari ücrete oranları şu şekilde:
Yunanistan: 5,9 kat
Birleşik Krallık: 4,6 kat
Belçika: 4,3 kat
Fransa: 4,3 kat
Hollanda: 4,1 kat
İsveç: 3,6 kat
İspanya: 2,6 kat
HAZİNE’DEN PARA AKTI
Bu yıl yerel seçimler nedeniyle 6 milyar 682 milyon lirayla Hazine’den normalin iki katı tutarda yardım alan beş siyasi partiye 2025’te 5 milyar 68 milyon liralık yardım yapılacak. Beş siyasi partiye verilecek yardımın en fazla payı 2 milyar 16 milyon lira ile AKP alacak.
2025’te CHP’ye 1 milyar 435 milyon, MHP’ye 570 milyon, İYİ Parti’ye 548 milyon ve DEM-Yeşil Sol Parti’ye 499 milyon lira verilecek.
Bu yıl yardım alacak beş siyasi partiye 2023’te genel seçim nedeniyle o yılki bütçe yardımının 3 katı tutarında 4 milyar 500 milyon lira, bu yıl da yerel seçimler nedeniyle iki katı tutarında yani 6 milyar 700 milyon kaynak aktarıldı.
Siyasi partilere Hazine yardımı 1965 yılından beri yapılıyor. Siyasi partiler kanununa göre en son parlamento seçimlerime katılan ve genel barajı aşan partilere toplamda her yıl o yılki genel bütçe gelirlerinin beş binde ikisi oranında ödeme yapılıyor.
Barajın altında kalmasına rağmen yüzde 3’ten fazla oy alan partilere ise en düşük yardımı alan partiyle orantılı olarak destek veriliyor. Seçim yıllarında bu miktar üç katına çıkıyor.
Türkiye’de son genel seçimlerde beş siyasi parti barajı aştı: AKP, CHP, MHP, İYİ Parti ve DEM Parti.
